Dziś (20 listopada) przypada Światowy Dzień Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP). Z tej okazji publikujemy artykuł, w którym znajdziecie najważniejsze informacje dotyczące przyczyn, objawów, diagnostyki i leczenia tej choroby, opracowane przez lek. Joannę Olejniczak-Wielgomas, kierownik Oddziału Pulmonologii, Diagnostyki i Leczenia Raka Płuc.
POChP to przewlekła choroba układu oddechowego charakteryzująca się trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Choroba ta ma postępujący charakter i jest wynikiem nasilonej, przewlekłej odpowiedzi zapalnej na szkodliwe cząstki i gazy.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), POChP dotyka około 210 milionów ludzi na świecie, a w Polsce choruje na nią około 2 miliony osób. Obecnie stanowi trzecią najczęstszą przyczynę zgonów na świecie.
Przyczyny POChP
POChP rozwija się pod wpływem szeregu czynników środowiskowych i genetycznych:
-
Palenie tytoniu i bierne palenie – główny czynnik ryzyka.
-
Narażenie zawodowe – kontakt z pyłami, dymami i toksycznymi oparami.
-
Zanieczyszczenie powietrza – zarówno w środowisku pracy, jak i życia codziennego.
-
Czynniki genetyczne – niedobór alfa1-antytrypsyny, defekt genetyczny prowadzący do POChP, szczególnie u osób w młodym wieku.
-
Nawracające infekcje dróg oddechowych – wczesne infekcje w dzieciństwie mogą predysponować do rozwoju choroby.
Objawy POChP
Objawy choroby często rozwijają się stopniowo i początkowo mogą być bagatelizowane przez pacjentów:
-
Kaszel przewlekły – często z odkrztuszaniem plwociny, nasila się szczególnie rano.
-
Duszność – początkowo wysiłkowa, a w zaawansowanym stadium także spoczynkowa.
-
Świszczący oddech i uczucie zaciskania w klatce piersiowej.
-
Zaawansowane stadium – wyniszczenie, sinica, obrzęki kończyn dolnych spowodowane współistniejącą niewydolnością prawej komory serca.
Diagnostyka POChP
Podstawowym badaniem diagnostycznym jest spirometria, która pozwala ocenić stopień zwężenia dróg oddechowych. Każda osoba zgłaszająca przewlekły kaszel, duszność czy świszczący oddech powinna wykonać to badanie. Spirometria umożliwia wczesne wykrycie choroby i rozpoczęcie leczenia.
Jak zapobiegać POChP?
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania POChP jest wyeliminowanie czynników ryzyka:
-
Zaprzestanie palenia tytoniu – kluczowy krok zarówno w profilaktyce, jak i spowolnieniu rozwoju choroby.
-
Unikanie zanieczyszczonego powietrza – szczególnie w miejscu pracy.
-
Regularna aktywność fizyczna – wspomaga utrzymanie wydolności oddechowej.
-
Szczepienia ochronne – przeciw grypie, pneumokokom i koronawirusowi, aby zapobiec ciężkim zaostrzeniom.
Leczenie POChP
Terapia POChP koncentruje się na łagodzeniu objawów, poprawie jakości życia oraz zmniejszeniu liczby zaostrzeń.
Stosowane metody leczenia:
-
Leki rozszerzające oskrzela – w formie wziewnej.
-
Leki rozrzedzające wydzielinę oraz w razie potrzeby kortykosteroidy.
-
Tlenoterapia – dla pacjentów z niewydolnością oddechową.
-
Suplementacja alfa1-antytrypsyny – u osób z potwierdzonym niedoborem tego białka.
Choć leki nie zatrzymują postępu choroby, mogą znacznie poprawić komfort życia pacjentów. Najważniejszym krokiem w spowolnieniu choroby pozostaje rzucenie palenia tytoniu.